Hiperparatiroidi

 

Paratiroid adenomu, paratiroid bezinin hipertrofisi ve sonucunda hiperfonksiyonu, paratiroid karsinomu, kronik böbrek yetmezliği veya sekonder GİS emilim bozuklukları sonucu parathormonun aşırı salgılanması ile ortaya çıkan ve kemik yapım ve yıkım hızının artması sonucu osteopeni oluşur, geç rezorptif etki ile tipik kemik lezyonları ortaya çıkar. Kemik yapımı ve yıkımı birlikte gitmekte fakat yıkım daha ön plana geçer. Sonuçta mineralize olmayan osteoid doku artar ve yaygın fibroz doku gelişir. Primer hiperparatiroidide görülen kemik lezyonlarına osteitis fibroza sistika jeneralizata (OFSJ) denilmektedir.

Klinik olarak kemik ağrıları, taş oluşumu, abdominal kramplarla seyreder. Primer hiperparatiroidi en sık böbrek taşına bağlı klinik bulgular ile (renal kolik) ortaya çıkar. %55 olguda böbrek taşı görülmektedir. İleri dönemlerde kliniğe patolojik kemik kırıkları eklenmektedir. Kemik tutulumunun belirtisi olarak sırtta ağrı, vertebra kırıklarına bağlı olarak

kifoz artışı, boy kısalması görülebilmektedir. Radyolojik olarak subperiostal rezorbsiyon, kemik korteksinin düzensiz demineralizasyonu ve erozyonları ile karakterize olup bu bulgulara özellikle falankslarda rastlanır. Klavikula distal uçları, simfiz pubis ve iskion kollarında rezorbsiyon ve kafa kemiklerinde “güve yeniği” şeklinde lezyonlar görülebilir.

 

Laboratuvar bulguları:  PTH düzeyinin artması, hiperkalsemi, serum fosfatında azalma, alkalen fosfataz artış, idrarla atılan kalsiyumun artması 1,25 dihidroksi vitamin D düzeyleri artmıştır. Primer hiperparatiroidinin kesin tanısı hiperkalsemi ile eş zamanlı yapılan paratiroid

fonksiyon testlerinin bozuk olması ile konur. Sekonder hiperparatiroidi serum kalsiyum düzeyini düşüren herhangi bir nedenle meydana gelebilir. En sık olarak D vitamini eksikliği olanlarda yorgunluk ve miyopati bulguları olabilir. Kan kalsiyumu düşük, normal veya yüksek olabilir, ancak fosfor azalmıştır. PTH orta düzeyde yükselmiştir. Ciddi sekonder hiperparatiroidilerde başlıca sebep kronik böbrek yetersizliğidir.

 

Primer hiperparatiroidinin tedavisi paratiroid bezinin kısmi ya da total eksizyonu ile, sekonder hiperparatiroidinin tedavisi primer etkenin ortadan kaldırılmasına bağlı olarak yapılır.